Η ικανότητα μεταφοράς καλύπτει τις γνώσεις, τις δεξιότητες και την στάση που απαιτούνται για την μετάφραση κειμένων σε μια γλώσσα άφιξης και σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο. Περιλαμβάνει την ικανότητα εντοπισμού προβλημάτων στην κατανόηση κειμένων και στην κειμενική παραγωγή, καθώς και την ικανότητα επίλυσης αυτών των προβλημάτων με τον κατάλληλο τρόπο και τεκμηρίωσης του τελικού αποτελέσματος.
Κατανόηση του κειμένου–πηγή
Μπορεί να κατανοεί το κείμενο–πηγή
Μπορεί και κατανοεί το λογοτεχνικό κείμενο–πηγή
Μπορεί να κατανοεί το λογοτεχνικό κείμενο–πηγή σε όλο το εύρος του
-
-
Εντοπισμός των μεταφραστικών προβλημάτων
Μπορεί να εντοπίζει τα μεταφραστικά προβλήματα
Μπορεί να εντοπίζει τα προβλήματα της λογοτεχνικής μετάφρασης
Μπορεί να βρίσκει διάφορες λύσεις στα προβλήματα της λογοτεχνικής μετάφρασης
-
-
Εξοικείωση με τις μεταφραστικές στρατηγικές
Είναι εξοικειωμένος με αρκετές μεταφραστικές στρατηγικές
Μπορεί να προβλέπει τα επακόλουθα των μεταφραστικών στρατηγικών
-
-
-
Χρησιμοποίηση των μεταφραστικών στρατηγικών
-
Μπορεί να χρησιμοποιεί με πρόσφορο τρόπο μεταφραστικές στρατηγικές
Μπορεί να χρησιμοποιεί τις μεταφραστικές τεχνικές με συγκεκριμένη στόχευση
-
-
Παραγωγή κειμένου άφιξης
Μπορεί και παραγάγει ένα κείμενο άφιξης
Μπορεί και παράγει ένα λογοτεχνικό κείμενο άφιξης
Μπορεί να παραγάγει ένα λογοτεχνικό κείμεν άφιξηςπου πληροί τα εκδοτικά κριτήρια
-
-
Τεκμηρίωση μεταφραστικών επιλογών
-
Μπορεί να τεκμηριώνει μεμονωμένες επιλογές και αποφάσεις
-
Μπορεί να τεκμηριώνει τη μετάφρασή του ως ένα συνεκτικό σύνολο
-
Μεταφραστική προσέγγιση
-
Μπορει να διακρίνει μεταξύ διαφορετικών μεταφραστικών προσεγγίσεων
Μπορεί να περιγράφει αδρομερώς τη μεταφραστική προσέγγισή του
Μπορεί να υιοθετήσει μια μεταφραστική προσέγγιση
Μπορεί να αναστοχάζεται πάνω στη μεταφραστική προσέγγισή του σε έναν πρόλογο ή στον σχολιασμό μιας μετάφρασης
Λογοτεχνική δημιουργικότητα
-
-
Αναπτύσσει την ικανότητα να βρίσκει λύσεις και να κάνει επιλογές πέρα από τις τεχνικές και τις μεθόδους που έχει διδαχθεί
Μπορεί να βρίσκει λύσεις και να κάνει επιλογές πέρα από τις διαδικασίες και τις μεθόδους που έχει διδαχθεί
Δημιουργική ικανότητα στον ύψιστο βαθμό
2. Γλωσσική δεξιότητα
Η γλωσσική δεξιότητα αναφέρεται στην γραμματική, υφολογική και πραγματολογική γνώση της γλώσσας αφετηρίας και της γλώσσας άφιξης και ειδικότερα στα πεδία της ανάγνωσης και της γραφής
‘Can read articles and reports concerned with contemporary problems in which the writers adopt particular attitudes or viewpoints. Can understand contemporary literary prose.’
‘Can understand long and complex factual and literary texts, appreciating distinctions of style. Can understand specialised articles and longer technical instructions, even when they do not relate to her/his field.’
‘Can understand long and complex factual and literary texts, appreciating distinctions of style. Can understand specialised articles and longer technical instructions, even when they do not relate to one’s field. Can express oneself in clear, well-structured text, expressing points of view at some length. Can write about complex subjects in a letter, an essay or a report, underlining what she/he considers to be the salient issues. Can select style appropriate to the reader in mind.’
‘Can read with ease virtually all forms of the written language, including abstract, structurally or linguistically complex texts such as manuals, specialised articles and literary works. Can write clear, smoothly flowing text in an appropriate style. Can write complex letters, reports or articles which present a case with an effective logical structure which helps the recipient to notice and remember significant points. Can write summaries and reviews of professional or literary works.’
-
-
-
Λογοτεχνική γλώσσα
Μπορεί να αναγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες της λογοτεχνικής γλώσσας
Μπορεί να χρησιμοποιήσει διαφορετικές εκδοχές ύφους
Μπορεί να υιοθετεί το λογοτεχνικό ύφος που ταιριάζει στην περίσταση
Μπορεί να διαχειρίζεται με πρόσφορο τρόπο ποικίλες εκδοχές ύφους
-
Γλωσσικές ποικιλίες
Μπορεί να αναγνωρίζει τις γλωσσικές ποικιλίες
Μπορεί να χρησιμοποιεί τις γλωσσικές ποικιλίες
Μπορεί να χρησιμοποιεί την κατάλληλη κατά περίπτωση γλωσσική ποικιλία
-
-
3. Κειμενική δεξιότητα
Η κειμενική επάρκεια αφορά τη γνώση των λογοτεχνικών ειδών και του λογοτεχνικού ύφους και την ικανότητα εφαρμογής της στην ανάλυσητου κειμένου-πηγής και την παραγωγή του κειμένου-στόχου
Ικανότητα ανάλυσης κειμένου
Μπορεί να αναλύει κείμενα αφετηρίας
Μπορεί να αναλύει λογοτεχνικά κείμενα αφετηρίας
Μπορεί να αναλύει λογοτεχνικά κείμενα με αναφορά στη μετάφραση
-
-
Εξοικείωση με τα λογοτεχνικά είδη
Γνωρίζει την παράδοση των λογοτεχνικών ειδών της λογοτεχνίας άφιξης
Γνωρίζει την παράδοση των λογοτεχνικών ειδών της λογοτεχνίας αφετηρίας
Μπορεί να χειρίζεται συγκεκριμένα είδη και συγκεκριμένους τύπους κειμένων
Ειδικεύεται σε ένα τουλάχιστον ειδικό λογοτεχνικό είδος
-
Εξοικείωση με τα υφολογικά χαρακτηριστικά του κειμένου-πηγή
-
Μπορεί να αναγνωρίζει τα υφολογικά γνωρίσματα των κειμένων αφετηρίας
Μπορεί να αξιολογεί τα διάφορα υφολογικά γνωρίσματα
-
-
Χρησιμοποίηση λογoτεχνικών τεχνικών
-
Μπορεί να ανταποκρίνεται δημιουργικά σε συγκεκριμένες προκλήσεις του κειμένου
Μπορεί να χρησιμοποιεί λογοτεχνικές τεχνικές
Μπορεί να εφαρμόζει πολύπλοκες λογοτεχνικές τεχνικές
-
Παραγωγή κειμένου άφιξης με υφολογικά χαρακτηριστικά
-
Μπορεί να παράγει κείμενα άφιξης με συγκεκριμένο ύφος
Μπορεί να βρίσκει δημιουργικές λύσεις και να κάνει δημιουργικές επιλογές
Μπορεί να παράγει κείμενα άφιξης με διαφορετικό ύφος
-
Ικανότητες αναθεώρησης-επιμέλειας
-
Μπορεί να αναθεωρεί τα δικά του κείμενα
Μπορεί να αναθεωρεί κείμενα με βάση τα εκδοτικά κριτήρια
Μπορεί να επιμελείται κείμενα με βάση τα εκδοτικά κριτήρια
-
4. Ευρετική δεξιότητα
Η ευρετική δεξιότητα περιλαμβάνει την ικανότητα αποτελεσματικής συλλογής της γλωσσικής και θεματικής γνώσης που απαιτείται για τη μετάφραση ενός κειμένου· την ικανότητα ανάπτυξης στρατηγικών που επιτρέπουν την αποτελεσματική χρήση των πηγών πληροφοριών (των ψηφιακών συμπεριλαμβανομένων). Περιλαμβάνει επίσης την ικανότητα άσκησης κριτικής και την ικανότητα εντοπισμού των διαφορών στις διαφορετικές εκδόσεις ενός κειμένου.
Αναζήτηση υλικού αναφοράς
Μπορεί να βρίσκει υλικό αναφοράς
Μπορεί να βρίσκει συγκεκριμένο υλικό αναφοράς
-
-
-
Αναζήτηση στο διαδίκτυο
Γνωρίζει τα ψηφιακά εργαλεία
Μπορεί να χρησιμοποιεί ψηφιακά εργαλεία
-
-
-
Χρήση του υλικού αναφοράς
Μπορεί να εφαρμόζει στρατηγικές ψηφιακής αναζήτησης
Μπορεί να εφαρμόζει στρατηγικές ψηφιακής αναζήτησης σχετικές με την μετάφραση
-
-
-
Τεκμηρίωση των κειμένων αφετηρίας
-
Μπορεί να χρησιμοποιεί το υλικο αναφοράς
Μπορεί να χρησιμοποιεί το υλικό αναφοράς σε σχέση με τη μετάφραση
-
-
Εντοπισμός των διαφορών στις διαφορετικές εκδόσεις ενός κειμένου
-
Μπορεί να εντοπίζει τις διαφορές στις διαφορετικές εκδόσεις ενός κειμένου
Μπορεί να χρησιμοποιεί τις διαφορετικές εκδόσεις ενός κειμένου σε σχέση με τη μετάφραση
-
-
Χρήση κριτικού υπομνήματος
-
Μπορεί να χρησιμοποιεί κριτικό υπόμνημα
-
-
-
5. Λογοτεχνική-πολιτισμική δεξιότητα
Η λογοτεχνική-πολιτισμική δεξιότητα είναι η ικανότητα εφαρμογής των γνώσεων σχετικά με τη λογοτεχνία και τον πολιτισμό αφετηρίας και άφιξης κατά την διαδικασία της λογοτεχνικής μετάφρασης· περιλαμβάνει επίσης την ικανότητα διαχείρισης των πολιτισμικων διαφορών, αλλά και την ικανότητα διάκρισης μεταξύ των διαφορετικών λογοτεχνικών ρευμάτων και σχολών, χρονικών περιόδων και τύπων ύφους
Συγκειμενοποίηση του κειμένου αφετηρίας
Μπορεί να τοποθετεί το κείμενο αφετηρίας στον πολιτισμό αφετηρίας
Διαθέτει μια γενική γνώση των λογοτεχνικών παραδόσεων του πολιτισμού αφετηρίας
Γνωρίζει πολύ καλά τη λογοτεχνική παράδοση του πολιτισμού αφετηρίας
-
-
Συγκειμενοποίηση του κειμένου άφιξης
-
Αναπτύσσει την ικανότητα να τοποθετεί ένα κείμενο άφιξης στο λογοτεχνικό σύστημα του πολιτισμού άφιξης
Μπορεί να τοποθετεί τη δική του μετάφραση στο πλαίσιο του πολιτισμού άφιξης
Γνωρίζει την παράδοση της λογοτεχνικής μετάφρασης στον πολιτισμό άφιξης
Συνεισφέρει στην παράδοση της λογοτεχνικής μετάφρασης στη γλώσσα άφιξης
Εντοπισμός ιδιαίτερων πολιτισμικών στοιχείων
Μπορεί να αναγνωρίζει συγκεκριμένα πολιτισμικά στοιχεία
Μπορεί να ανγνωρίζει συγκεκριμένα πολιτισμικά στοιχεία με αναφορά στη μετάφραση
Μπορεί να διαχειρίζεται αποτελεσματικά συγκεκριμένα πολιτισμικά στοιχεία
-
-
Απόδοση του διαπολιτισμικού στοιχείου
Μπορεί να αναγνωρίζει συγκεκριμένα πολιτισμικά στοιχεία
-
Μπορεί να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις διαφορές ανάμεσα στον πολιτισμό αφετηρίας και άφιξης
-
-
Απόδοση της διακειμενικότητας
-
Μπορεί να εντοπίζει τις διακειμενικές αναφορές
Μπορεί να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις διακειμενικές αναφορές
-
-
6. Επαγγελματική δεξιότητα
Επαγγελματική δεξιότητα είναι η ικανότητα να συγκεντρώνει ο μεταφραστής τις γνώσεις σχετικά με τον εργασιακό του τομέα και να επιδεικνύει τη δέουσα συμπεριφορά με βάση τις προσδοκίες του εν λόγω τομέα
The translator knows of the existence of a translators’ association in his/her country and attends translators’ local / regional meetings & conventions.
-
-
Γνώση του εκδοτικού χώρου
-
Είναι πολύ εξοικειωμένος με τον εκδοτικό χώρο
Γνωρίζει τους εκδοτικούς οίκους που δημοσιεύουν μεταφρασμένη λογοτεχνία
Γνωρίζει τους καταλόγους των εκδοτών
Είναι ικανός να συντάσσει αναφορές σχετικά με εκδόσεις
The translator registers with his/her local tax office. S/he writes reminders and final warnings. S/he does her/his own accounting and budget planning and declares taxes.
The translator pays social security contributions.
The translator doesn’t change the contents of the works s/he translates. S/he doesn’t translate authors who have previously been translated by colleagues without conferring with these colleagues first. S/he doesn’t undercut currently accepted conditions of fees and royalties in her/his translation contracts. S/he doesn’t translate texts that propagate violations of human rights.
-
-
Γνώση των μεταφραστικών προσεγγίσεων που επικρατούν
Γνωρίζει τη λογοτεχνική κριτική στον πολιτισμό άφιξης
Γνωρίζει τις παραδόσεις και τα μοντέλα κριτικής της μετάφρασης στον πολιτισμό άφιξης
Μπορεί να παρακολουθεί τον διάλογο σχετικά με τη μετάφραση
Συμμετέχει στον διάλογο για τη μετάφραση
-
Ικανότητα εργασίας σε δίκτυα
-
Μπορεί να λαμβάνει πρωτοβουλίες δικτύωσης
Μπορεί να συγκροτεί δίκτυα και να αποκομίζει τα σχετικά οφέλη
The translator knows and meets the deadlines of her/his translation contracts. S/he is familiar with formats like standard pages. S/he can produce sample translations for publishers.
The translator can estimate the research a given translation project requires. S/he self-edits translations to publishable shape. If necessary s/he annotates his/her translations.
There are numerous forms of assessment, developed in accordance to their function. Numerous juries of prices have designed forms, publishers and literary foundations use criteria in order to give translators assignments or grants. In translation studies, a lot of models have been developed (cf. the entry ‘Translation Criticism’ by Outi Paloposki in the Handbook of Translation Studies, volume 3 (Ed. Yves Gambier and Luc van Doorslaer, John Benjamins 2012, pp. 184–190). An inspiring study might be Lance Hewsons An Approach to Translation Criticism: Emma and Madame Bovary in Translation. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins 2011.
Μπορεί να επιλέγει τον κατάλληλο τύπο αξιολόγησης
Μπορεί να χρησιμοποιεί τους κατάλληλους τύπους αξιολόγησης
Αντιπαραβολική ανάλυση μεταφράσεων
Μπορεί να εντοπίζει τις διαφορές μεταξύ πολλών μεταφράσεων
Μπορεί να ερμηνεύει τις διαφορές μεταξύ μεταφράσεων του ιδίου κειμένου
Μπορεί να αξιολογεί τις διαφορές μεταξύ μεταφράσεων
Μπορεί να κάνει κριτική της μετάφρασης
-
Αξιολόγηση των δεξιοτήτων των μεταφραστών
-
-
Αναπτύσσει την ικανότητα αξιολόγησης της γλωσσικής δεξιότητας των μεταφραστών
Over the last decades the number of courses, workshops etc. in the field of literary translation in various countries of Europe has increased. The same holds true for more individually-oriented training models such as mentorships, most of which are given by experienced literary translators willing and capable to pass on their expertise to beginning, young translators.
The PETRA-E Framework itself conceives of translation competence as a total of the 8 subcompetences here presented. For key publications and the history of the notion ‘translation competence’ see the entry ‘Competence’ by Amparo Hurtado Albir in the Handbook of Translation Studies, volume 1 (Ed. Yves Gambier and Luc van Doorslaer, John Benjamins 2010, pp. 55-59).
-
Μπορεί να προβεί σε μια άρτια αξιολόγηση της δικής του μεταφραστικής δεξιότητας
8. Δεξιότητα έρευνας
Δεξιότητα έρευνας είναι η ικανότητα διεξαγωγής μεθοδικής έρευναςστην υπηρεσία της μεταφραστικής πρακτικής
Μεθοδολογία έρευνας
Μπορεί να εφαρμόζει μεθοδολογίες της έρευνας
-
-
-
-
Γνώση μεταφραστικών τεχνικών
Μπορεί να διακρίνει και να ονομάζει τις υπάρχουσες μεταφραστικές τεχνικές
-
-
-
-
Γνώση μεταφραστικών θεωριών
Γνωρίζει πολλές μεταφραστικές θεωρίες
-
-
-
-
Ακαδημαϊκή εμπειρία
Μπορεί να αναλύει μεταφράσεις σε ακαδημαϊκό επίπεδο
-
-
-
-
Γνώση σχολών μεταφρασεολογίας
Γνωρίζει τις διάφορες σχολές της μεταφρασεολογικής σκέψης
-
Αρχίζει να συνεισφέρει με πρωτότυπο τρόπο στον επιστημονικό διάλογο του πεδίου
Έχει πολύπλοκη συνεισφορά στον επιστημονικό διάλογο του πεδίου
Συνεισφέρει με καινοτόμο τρόπο στον επιστημονικό διάλογο του πεδίου